بوقناق چه تأثیری کلیه و کبد دارد؟
بوقناق یکی از گیاهان دارویی ارزشمند طب سنتی ایران است که با نام علمی Eryngium billardieri شناخته میشود. این گیاه از خانواده چتریان بوده و گونههای مختلف آن در نواحی کوهپایهای کشور رشد میکنند. در منابع طب سنتی، بوقناق با نامهایی مانند باباخارزن، چرخه، شوکةالبیضاء، شکاعی و قرصعنه نیز ذکر شده است. این گیاه علفی و پایا ارتفاعی حدود یک متر داشته و ساقهای مثلثی با تارهای پنبهای آبیـسفید، برگهای درشت با دندانههای خاردار و گلهای بنفش طبقدار دارد.
وجود ترکیباتی مانند تانن، ساپونین، اینولین، فلاونوئیدها، استیلن، کومارین، کپفرول، لوتئین و β-کاروتن موجب شده بوقناق جایگاهی ویژه در درمانهای گیاهی پیدا کند. در طب سنتی از ریشه، برگ، میوه و عرق این گیاه برای تهیه دمنوش و فرآوردههای درمانی استفاده میشود.
خواص بوقناق
این گیاه به دلیل دارا بودن ترکیبات فعال و اثرات ضدالتهابی، آنتیاکسیدانی و متابولیک، در بهبود عملکرد اندامهای داخلی و کاهش علائم بسیاری از بیماریها مؤثر است. در ادامه، مهمترین خواص این گیاه در طب سنتی و پژوهشهای جدید بررسی میشود.
۱. کمک به درمان سرماخوردگی و مشکلات تنفسی
دمنوش تهیهشده از این گیاه به دلیل ترکیبات ضدالتهابی، برای تسکین گلودرد و کاهش تحریکات مجاری تنفسی مفید است. بخار این دمنوش به باز شدن راههای هوایی کمک کرده و سرفههای خشک را کاهش میدهد. خواص آنتیاکسیدانی موجود در آن نیز به تقویت سیستم ایمنی و مقاومت در برابر عفونتهای تنفسی کمک میکند.
۲. پاکسازی و تقویت عملکرد کبد
این گیاه به عنوان یک سمزدا در طب سنتی مطرح است و با کمک به فعال شدن آنزیمهای کبدی، در دفع سموم نقش دارد. ترکیبات ضدالتهابی آن میتوانند التهاب کبد را کاهش داده و روند بهبود در بیماریهایی مانند کبد چرب را تقویت کنند. همچنین افزایش ترشح صفرا توسط این گیاه موجب هضم بهتر چربیها و پاکسازی مسیرهای کبدی میشود.
۳. کمک به بهبود عملکرد کلیهها
افزایش حجم ادرار و تسریع دفع مواد زائد، یکی از آثار شناختهشده این گیاه است. این فرآیند موجب کاهش بار کلیهها و بهبود وضعیت عفونتها یا التهابهای کلیوی میشود. اثرات مثبت آن بر غدد فوقکلیوی و تنظیم ترشح هورمونهای مرتبط با متابولیسم و استرس نیز در تقویت کلی سلامت کلیوی مؤثر است.
۴. تأثیر مثبت در دیابت و تنظیم قند خون
از برجستهترین ویژگیهای این گیاه، اثر آن بر کاهش قند خون است. وجود اینولین، که نوعی فیبر قابلحل است، باعث تقویت حساسیت به انسولین و کاهش نوسانات قندی میشود. در طب سنتی گفته شده که مصرف دمنوش یا عرق این گیاه باعث تحریک سلولهای پانکراس و افزایش ترشح انسولین میشود. در مطالعات علمی نیز اثرات ضدچربی و ضددیابتی در نمونههای حیوانی گزارش شده است.
۵. کمک به بهبود مشکلات گوارشی
این گیاه به دلیل اثر قابض و رطوبتزدا، در رفع نفخ، بهبود هضم و کاهش یبوست مؤثر است. افزایش ترشح صفرا نیز نقش مهمی در تجزیه چربیها و تقویت عملکرد دستگاه گوارش دارد. طب سنتی مصرف این گیاه را در مشکلات کولیتی و پاکسازی رودهها مفید میداند.
۶. تقویت سیستم قلبی و عروقی
وجود ترکیبات آنتیاکسیدانی باعث کاهش چربیهای مضر خون شده و مصرف این گیاه میتواند در پیشگیری از سکتههای قلبی و مغزی نقشآفرینی کند. تنظیم سطح آدرنالین و کاهش استرس نیز به سلامت قلب کمک میکند. در برخی منابع، کاهش فشار خون بهعنوان یکی از آثار احتمالی آن ذکر شده است.
نحوه مصرف
- استفاده از ریشه یا برگ خشک به صورت دمنوش (۵ تا ۱۰ گرم در روز).
- مصرف عرق این گیاه بین ۲ تا ۴ استکان (حدود ۱۰۰ سیسی) در ۲۴ ساعت.
- برای بیماران دیابتی میزان مصرف باید با توجه به قند خون ناشتا، وضعیت متابولیکی و نظر پزشک تنظیم شود.
- در موارد قند خون بالاتر از ۲۰۰، مصرف در بازههای کوتاهتر (۴ تا ۶ ساعت) توصیه میشود.
نکات مهم مصرف
- از مصرف همزمان این گیاه با داروهای شیمیایی کاهنده قند خون خودداری شود.
- برای جلوگیری از افت شدید قند خون، بهتر است همراه با عسل یا خرما مصرف شود.
- مصرف زیاد این گیاه میتواند باعث کاهش فشار خون و بیحالی شود.
- استفاده از این گیاه در دوران بارداری ممنوع است؛ خطر سقط گزارش شده است.
- در دوران شیردهی سبب کاهش شیر میشود.
- زیادهروی ممکن است در برخی افراد موجب تحریک مثانه یا سختی در دفع ادرار گردد.
جمعبندی
بوقناق به عنوان یکی از گیاهان ارزشمند طب سنتی، دارای طیف گستردهای از خواص درمانی از جمله کمک به دیابت، تقویت کبد، بهبود عملکرد کلیهها، بهینهسازی هضم و پشتیبانی از سلامت قلب است. ترکیبات فعال و اثرات اثباتشده در مطالعات علمی، این گیاه را به یک گزینه مناسب برای استفاده در قالب دمنوش، عرق یا گیاه خشک تبدیل میکند. با این حال مصرف آن—بهویژه برای بیماران دیابتی—باید با دقت و رعایت اصول احتیاطی انجام شود تا بهترین نتایج ممکن به دست آید.
دیدگاهها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.