انزروت؛ صمغ پاکسازی بدن

انزروت یکی از صمغ‌های کهن و پرکاربرد در طب ایرانی است که از ساقه و شاخه‌های گونه‌ای خاص از گیاه Astragalus sarcocolla استخراج می‌شود. این صمغ طبیعی از گذشته تا امروز جایگاه بسیار مهمی در درمان‌های سنتی داشته و به‌عنوان ماده‌ای گرم و خشک، برای بهبود مجموعه‌ای از مشکلات گوارشی، زخم‌ها، دردهای مفصلی و برطرف‌سازی رطوبت‌های زائد بدن استفاده شده است.
در بسیاری از متون طب سنتی، صمغ انزروت با نام‌هایی چون عنزروت، کحل فارسی، کنچه، کنجدۀ سرخ، گالبانوم و کنجیده معرفی شده و بهترین نوع آن معمولاً سفید یا زرد روشن و تازه است.

خواص درمانی صمغ انزروت 

۱. بهبود مشکلات گوارشی و دفع انگل

در منابع طب سنتی، انزروت به‌عنوان ملین طبیعی، بازکننده انسدادها و مسهل بلغم شناخته می‌شود. مصرف مقدار اندک آن می‌تواند به بهبود نفخ، تسکین درد معده و دفع کرم‌های دستگاه گوارش کمک کند.

۲. التیام زخم‌ها و ترمیم پوست

استعمال خارجی این ماده برای پاک‌سازی زخم‌های باز، قطع خونریزی‌های سطحی، حذف گوشت اضافه و کمک به رویش پوست نو رایج بوده است.
به‌ویژه «کنجیده» تازه اثر بیشتری در خشک‌کردن ترشحات و بهبود بافت آسیب‌دیده دارد.

۳. کمک به تسکین دردهای مفصلی و سیاتیک

در منابع طب سنتی آمده است که مصرف بسیار کم صمغ انزروت می‌تواند درد مفاصل، درد لگن و سیاتیک را آرام کند. معمولاً این ماده را همراه موادی مانند هلیله، سکنجبین یا روغن کرچک تجویز کرده‌اند.

۴. بهبود سرفه و مشکلات تنفسی

انزروت در گذشته به‌صورت دودکردنی یا محلول در آب برای کاهش سرفه، نرم کردن مجاری تنفسی و کمک به دفع خلط استفاده می‌شده است.

۵. تقویت انرژی بدن

در متون طب سنتی، انزروت یک تقویت‌کننده عمومی محسوب می‌شود و برای افرادی که ضعف بدنی، بی‌حالی یا کمبود انرژی دارند توصیه شده است.

طبع انزروت و ترکیبات گیاهی

این صمغ طبع گرم و خشک دارد و بهترین نوع آن طعمی تلخ با شیرینی ملایم دارد.
برای مصرف خوراکی، معمولاً آن را با هلیله سیاه، تربد، سکنجبین یا روغن کرچک ترکیب می‌کردند تا اثر آن تعدیل شود. همچنین برای استعمال در چشم یا زخم‌ها، نخست صمغ را با شیر تازه تشویه می‌نمودند تا اثرات نامطلوب آن کاهش یابد.

مهم‌ترین موارد استفاده

۱. رفع بلغم و پاکسازی بدن

ترکیب انزروت با هلیله و سکنجبین یکی از شیوه‌های رایج برای دفع بلغم و بهبود سنگینی بدن بوده است.

۲. کمک به درمان دردهای عضلانی و مفصلی

مصرف بسیار کم «کنجیده» همراه کندر یا ترکیبات گرم، به‌عنوان آرام‌کننده دردهای عمقی معرفی شده است.

۳. پاک‌سازی عفونت‌ها و بهبود زخم‌های عمیق

استعمال خارجی صمغ انزروت برای پاک‌سازی زخم‌ها، کاهش ترشحات، حذف بافت مرده و رشد پوست سالم کاربرد داشته است.

۴. کمک به رفع مشکلات پوستی

انزروت همراه کتیرا و شیر بز برای رفع لک‌های پوستی و بهبود بافت آسیب‌دیده استفاده می‌شده است.

۵. کاربرد در بیماری‌های بانوان

در برخی منابع، ترکیب انزروت با تخم شوید، سماق، مرمکی و مقدار کمی عسل به‌عنوان درمان کمک‌کننده برای رطوبت‌های زائد رحم ذکر شده است.

۶. پرهیز و هشدار مصرف

• مصرف خوراکی بیش از ۱ گرم در روز توصیه نمی‌شود.
• خوردن حدود ۲۰ گرم آن خطرناک و حتی کشنده گزارش شده است.
• مصرف نابجا می‌تواند باعث ریزش مو، تشدید خشکی یا حساسیت شود.
  استفاده بی‌رویه یا خودسرانه از انزروت به هیچ‌وجه توصیه نمی‌شود.

روش‌های استفاده از این محصول

۱. مصرف خوراکی در مقدار بسیار کم

حل‌کردن مقدار اندک صمغ در آب یا مخلوط با هلیله، سکنجبین، کندر یا روغن کرچک.

۲. مصرف موضعی

ترکیب پودر انزروت با روغن‌ها یا عسل برای ضماد، کمپرس و درمان زخم‌ها.

۳. دودکردن یا حرارت غیر مستقیم

در برخی مناطق دود ملایم «کنجیده» برای مشکلات تنفسی کاربرد داشته است.

نکات مهم تشخیص کیفیت

در خرید اینترنتی یا حضوری انزروت به نکات زیر توجه کنید:

• صمغ باید تازه، خوش‌بو، یکدست و فاقد ناخالصی باشد.
• رنگ مناسب آن سفید، زرد روشن یا کمی کهربایی است.
• بسته‌بندی باید تمیز، بهداشتی و دارای تاریخ تولید معتبر باشد.
• انزروت را در ظرف دربسته، دور از رطوبت و نور مستقیم قرار دهید.

جمع‌بندی

صمغ انزروت یکی از ارزشمندترین فرآورده‌های گیاهی طب سنتی است که از گذشته تا امروز برای رفع مشکلات گوارشی، ترمیم زخم‌ها، دردهای مفصلی، خشکی‌های بدن و برخی ناراحتی‌های تنفسی کاربرد داشته است.
این صمغ با نام‌های مختلفی همچون کنجیده، عنزروت، کحل فارسی و کنچه شناخته می‌شود و با وجود اثرات فراوان، مصرف آن باید محدود، اصولی و با نظر متخصص طب سنتی باشد.